شیطونک

هنوز مدتی از مصاحبه محمود واعظی در مورد دو برنامه ایرانی نگذشته است که معلوم شد ملاحظات قابل توجهی در مورد این برنامه ها وجود دارد. مدتی قبل وزیر ارتباطات در جمع خبرنگاران گفت: برنامه‌نویسان ایرانی دو برنامه بسیار خوب نوشتند که بسیار شبیه نرم‌افزارهای موبایلی فعلی است. این نرم‌افزارها تجمیعی از نرم‌افزارهای فعلی از جمله وایبر و تانگو است که امکان پیامک و مکالمه را برای کاربران فراهم می‌کند.

پایه ی نرم افزار های بومی ایرانی دقیقا کجاست؟

بلافاصله پس از شنیدن این خبر از زبان وزیر ارتباطات، با امید بسیار در پی بررسی نرم افزارهای معرفی شده برآمدیم تا تجمیع امکانات نرم افزار های خارجی را در یک نرم افزار بومی مشاهده کنیم.

بیسفون

نام ساینا به واسطه مرورگری بومی که قبلا با این نام طراحی شده آشنا بود، اما اسمی از بیسفون نشنیده بودیم.

با جستجو در اپ استورها با نرم افزاری ارتباطی با این نام مواجه شدیم که در اولین نگاه نشانی از بومی بودن این اپلیکیشن دیده نمی شد.

در فروشگاه های برنامه ، نام شرکت بیستاک تلکام (Bistalk Telecom AG) به عنوان توسعه دهنده این اپلیکیشن خودنمایی می کرد. در اپ استور ها سایت نرم افزار بیسفون به آدرس bisphon.ir معرفی شده بود که در این سایت توضیح قابل توجهی به چشم نمی خورد.

در همین حین دانلود برنامه هم تمام شد. به سرعت نرم افزار را نصب کردیم تا نوآوری ها و هنرمندی های برنامه نویسان ایرانی را ببینیم. اولین مرحله برای ایجاد حساب کاربری انتخاب کشور بود. لیست کامل کشورهای جهان نشان از پشتیبانی این نرم افزار از اکثر کشورها بود که در نوع خودش جالب بود. از خود پرسیدیم آیا این نرم افزار ایرانی، اسرائیل را هم جزو کشورها به حساب آورده است یا نه؟ در عین ناباوری دیدیم که اسرائیل در لیست موجود است و از فلسطین به عنوان منطقه فلسطین (Stat Of Palestine) نام برده نه کشور فلسطین!

چند ثانیه بعد از انتخاب ایران و وارد کردن شماره همراه، کد تائید را از یک سامانه پیامک با پیش شماره +۴۶ دریافت کردیم. پیش شماره ای که مربوط به کشور سوئد است.

ابهامات بیشتر شد! با ورود به نرم افزار باز هم به دنبال نشانه ای از بومی بودن یا دلالت بر خارجی نبودن این اپلیکیشن می گشتیم. باورش سخت بود که نرم افزاری که وزیر ارتباطات آن را بومی و حاصل کار برنامه نویسان داخلی عنوان کرده است، در ایران تولید و مدیریت نشود!

آیا وزیر ارتباطات خود واقعا از این برنامه استفاده نکرده است که اینگونه در مصاحبه اخیر خود برنامه نویسان ایرانی و تخصص آن ها را به سخره گرفته است؟ برایمان بسیار جالب بود که سخنان صریح وزیر ارتباطات با اندکی تحقیق اینگونه سست و بی پایه و بچگانه از آب در می آیند.

بررسی نرم افزار را ادامه دادیم و با یک جستجوی ساده و مشاهده اطلاعات “درباره ما” وبسایت رسمی شرکت Bistalk Telecom به آدرس www.bistalk.com با کمال تعجب شاهد جملاتی بودیم که توضیح می داد شرکت سازنده دفاتر مختلفی در سطح جهان دارد. اطلاعاتی که نشان می داد برنامه، ابدا ایرانی نیست!

سخت است بپذیریم وزیر ارتباطات این شرکت بزرگ مخابراتی را نمی شناخته و یا نمی دانسته که این شرکت تولید کننده نرم افزار سوئیسی Bisphon است نه برنامه نویسان توانمند داخلی.

با خوشبینی فراوان، فقط می توان این سوال را مطرح کرد که آیا این فقط یک تشابه اسمی است؟!

گویا باید آقای واعظی را به اندکی تحقیق و مطالعه قبل از سخن گفتن آن هم به شکل رسمی در مقابل خبرنگاران توصیه کرد!

و اما ساینا

وبسایت همراه اول یک روز پس از معرفی ساینا توسط وزیر، نرم افزار ارتباط موبایلی ساینا را عرضه و تبلیغ کرد. (http://www.mci.ir/syna) اقدام یک اپراتور نسبت به معرفی جایگزین برای تماس، پیام رسانی و رومینگ بین المللی در جای خود، تأمل برانگیز است. اما آیا این نرم افزار می تواند جایگزین خوبی برای نمونه های خارجی باشد؟!

بعد از نصب و آزمایش برنامه به نظر می رسد ساینا بومی است اما تردیدهایی در داخلی بودن منبع برنامه وجود دارد. به علاوه بسیاری از امکانات نرم افزارهای مشابه مثل ارسال عکس، ویدئو، صوت، برچسب و… فعال نیست. حتی پیام های متنی به مخاطب تحویل نمی شود! رابط کاربری ضعیف و بیش از حد ساده نیز از دیگر معایب ساینا به شمار می رود. هر چند منتظر رفع نواقص و توسعه این نرم افزار ارتباطی هستیم.

چگونه توقع می رود که مخاطبان ایرانی بجای نسخه های خارجی از این نسخه های بی کیفیت و بی ارزش استفاده کنند؟

این که چرا وزیر ارتباطات از عبارت “تجمیع امکانات نرم افزار های مشابه مانند وایبر و تانگو ” استفاده کرده است، بسیار جای تعجب دارد. یا وزیر از برنامه های مشابه استفاده نکرده است یا اصلا نمی داند که مشخصه این برنامه ها چیست.

سرعت رشد لاک پشتی در همگامی با فناوری های داخلی در حوزه فضای مجازی از یک سو و مخالفت های برخی مسئولان با مسدودسازی از سوی دیگر، نگرانی های خانواده ها و دغدغه مندان امنیت و فرهنگ کشور را هر روز  بیشتر می کند.

به نظر می رسد شورای عالی فضای مجازی که به شکل رسمی چنین وظیفه ای را بر عهده دارد نیز خواب است و در غفلت مسئولین بی اطلاع و ناآگاه، برنامه های خارجی به راحتی جولان می دهند.

با وجود تهدیدات فراوان فضای مجازی و اقدامات دست و پا شکسته دولت در این زمینه، چطور می توان دل آرام بود؟!

راهکار یا راه فرار؟

آیا بهتر نیست مجموعه عریض و طویل وزارت ارتباطات و مشاوران و معاونان وزیر اعلام کنند که در تولید یک برنامه قدرتمند بومی ناتوان هستند تا مختصصان داخلی خود، فکری به حال این اوضاع نابسامان کنند؟  آیا حقیقتا نمی توان به قدر ساخت یک برنامه تماما بومی و بی نقص روی متخصصان این وزارتخانه حساب کرد؟ چه احتیاجی هست که با صرف هزینه ای هنگفت عملا برنامه ای را که ایرانی نیست، وارد ایران کنیم و آن را بومی معرفی کنیم؟ آیا به سخره گرفتن تولید ملی غیر از کاری است که این وزارتخانه انجام داده است.

این سوال باقی خواهد ماند که آیا بهترین راهکار برای بهبود وضعیت شبکه های ارتباطی-اجتماعی موبایلی در کشور، صرفا تجمیع امکانات نمونه های خارجی و کپی برداری از آن ها است؟ آیا با هوشمندی و تلاش مجدانه اساتید و متخصصان برجسته فرهنگ و ارتباطات، نمی توان نوآوری هایی ایجاد کرد که علاوه بر ایجاد بستر مناسب برای ارتباط ایرانیان، ارزش ها و آرمان های ایران اسلامی را نیز تقویت کرد؟

از آن جا که اهمیت و ضرورت ایجاد چنین بستری برای ارتباط سالم بر همگان روشن است، دلیل این اقدام وزارت ارتباطات ادامه مخالفت ها با قوه قضائیه در مسدودسازی نرم افزارهای مذکور است یا اینکه به واقع هیچ راهکاری بهتر از راه فرار یافت نشده است؟

گویا دولتی که بیشترین ادعا را در استفاده از ابزار های اطلاع رسانی و شبکه های اجتماعی دارد، خود در حل مشکلات و معایب این شبکه ها ناتوان است.